Φροντίστε την υγεία σας
Καρκίνος του Προστάτη
Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος στους άντρες και η δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου από καρκίνο (μετά τον καρκίνο του πνεύμονα) στους άντρες. Η έγκαιρη διάγνωση όμως είναι εφικτή, αρκεί κάθε άντρας να ευαισθητοποιηθεί . Και αυτό, γιατί η πάθηση δεν δίνει κανένα σύμπτωμα στα αρχικά στάδια, όπου η νόσος είναι αντιμετωπίσιμη. Έτσι, η διάγνωση γίνεται μόνο με τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο.
Τα στατιστικά του Καρκίνου του Προστάτη
- 1 στους 7 άνδρες θα διαγνωσθεί με καρκίνο προστάτη στη διάρκεια της ζωής του.
- Συχνότερος σε ηλικιωμένους άνδρες και σχετικά σπάνιος σε ηλικία < 40 ετών.
- Μέση ηλικία διάγνωσης: 66 έτη.
- 5ετής επιβίωση: 98,9%.
Συμπτώματα του Καρκίνου του Προστάτη
Στα αρχικά στάδια ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να μην έχει κανένα σύμπτωμα και γι΄αυτό είναι σημαντικό να διαγιγνώσκεται με τους τρόπους που θα αναπτύξουμε πιο κάτω. Μερικοί άνδρες μπορεί να εμφανίσουν συχνουρία, δυσκολία στην έναρξη της ούρησης, νυχτουρία (συχνή ούρηση τη νύχτα). Σε προχωρημένα στάδια μπορεί να εμφανιστούν και άλλα συμπτώματα όπως αιματουρία, αιμοσπερμία, αδυναμία, ανορεξία, απώλεια βάρους ή πόνο στη μέση που οφείλονται συνήθως σε διασπορά της νόσου σε άλλα μέρη του σώματος
Παράγοντες κινδύνου
90%
Ο καρκίνος του προστάτη σε πρώιμα στάδια δεν εμφανίζει κανένα σύμπτωμα. Είναι αργός στην εξέλιξη και σε αρχικά στάδια θεραπεύεται σε ποσοστά μεγαλύτερα από 90%
Προληπτικός έλεγχος
Η πρόληψη βασίζεται σε μία απλή εξέταση αίματος, που μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό του καρκίνου του προστάτη σε πρώιμο στάδιο. Η εξέταση αυτή μετρά την ποσότητα του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) στο αίμα. Το PSA είναι μια πρωτεΐνη του προστάτη που εμφανίζεται σε μικρές ποσότητες στο αίμα των αντρών απολύτως φυσιολογικά. Στον καρκίνο λόγω της αποδιοργάνωσης του αδένα μεγαλύτερες ποσότητες PSA περνούν στο αίμα, και είναι αυτές που βρίσκουμε αυξημένες. Η δακτυλική εξέταση (ΔΕ), αποτελεί ένα ακόμα εργαλείο που βοηθάει στον προσυμπτωματικό έλεγχο των ανδρών.
Σε ηλικίες κάτω των 50 ετών, δεν χρειάζεται μέτρηση του PSA, αφού ο καρκίνος του προστάτη είναι σπάνιος σε νεότερους άντρες. Μόνο εάν κάποιος συγγενής πρώτου βαθμού (πατέρας, αδελφός ή τα αδέλφια των γονέων) έχει διαγνωστεί με καρκίνο προστάτη, η εξέταση του PSA έχει νόημα σε ηλικία 40-50 ετών. Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται ανεξάρτητα από συμπτώματα, καθότι, όπως αναφέρθηκε, ο καρκίνος αναπτύσσεται συνήθως αργά, χωρίς να προκαλεί συμπτώματα που οδηγούν στον γιατρό.
Ωστόσο, πάνω από την ηλικία των 50 ετών, περίπου 2 στους 10 άντρες (20%) έχουν αυξημένη τιμή PSA. Τα αυξημένα επίπεδα μπορεί να οφείλονται στον προστατικό καρκίνο, αλλά μπορεί επίσης να σχετίζονται με καλοήθη υπερτροφία προστάτη ή ακόμη και με ουρολοίμωξη ή φλεγμονή του προστάτη (προστατίτιδα). Για τον λόγο αυτόν, πρόσθετες εξετάσεις και ιδιαίτερα η δακτυλική εξέταση του προστάτη από τον Ουρολόγο είναι πάντα απαραίτητες. Παρά τα πλεονεκτήματα της έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου, υπάρχουν σαφή μειονεκτήματα της μέτρησης του PSA. Η εξέταση PSA σε ορισμένες περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη δείχνει χαμηλές τιμές (περίπου το 1% των καρκίνων), ενώ, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ψηλές τιμές θα αναγκάσουν τον ουρολόγο να υποβάλλει τους ασθενείς σε βιοψία, χωρίς σημαντικές πιθανότητες εύρεσης καρκίνου.
Διάγνωση – Σταδιοποίηση
Η διάγνωση του καρκίνου του προστάτη γίνεται μόνο με τη διορθική βιοψία. Η θετική για καρκίνο του προστάτη βιοψία περιλαμβάνει αρκετές πληροφορίες για την έκταση της νόσου (αριθμός θετικών ιστοτεμαχιδίων, ποσοστό διήθησης των ιστοτεμαχιδίων), καθώς και το Gleason score.
Αξονική τομογραφία άνω – κάτω κοιλίας
Δίνει πληροφορίες για πιθανή ύπαρξη διογκωμένων λεμφαδένων ή παθολογία σε άλλα όργανα.
Αξονική τομογραφία άνω – κάτω κοιλίας
Δίνει πληροφορίες για πιθανή ύπαρξη διογκωμένων λεμφαδένων ή παθολογία σε άλλα όργανα.
Σπινθηρογράφημα οστών
Το σπινθηρογράφημα οστών είναι μια μέθοδος εξέτασης των οστών για καταστάσεις και παθολογίες που δεν είναι ορατές με την απλή ακτινογραφία. Απαιτείται η ενδοφλέβια έγχυση μιας μικρής ποσότητας ραδιενεργού υγρού, που προσλαμβάνεται από τα οστά. Το σπινθηρογράφημα πραγματοποιείται περίπου 3 ώρες μετά την έγχυση.
Πολυπαραμετρική μαγνητική
τομογραφία (mpMRI)
Η πολυπαραμετρική Μαγνητική Τομογραφία του προστάτη (multiparametric Magnetic Resonance Image, mpMRI ) είναι η πλέον απαραίτητη εξέταση για τη διάγνωση, σταδιοποίηση και επιλογή της καταλληλότερης θεραπείας. Προς το παρόν δεν αντικαθιστά την κλασική βιοψία του προστάτη στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη αλλά βοηθά στον εντοπισμό και στη χαρτογράφηση ύποπτων περιοχών του αδένα, ιδιαίτερα όταν έχει προηγηθεί μία αρνητική βιοψία. Με τον τρόπο αυτό στην επόμενη βιοψία που ακολουθεί μπορούμε να πάρουμε δείγματα εκλεκτικά από το σημείο που η μαγνητική τομογραφία μας εντοπίζει ότι πιθανόν να υποκρύπτεται κάποια κακοήθεια.
Ποιες άλλες ιατρικές εξετάσεις μπορεί
να ακολουθήσουν;
Ο ουρολόγος θα σας υποβάλλει σε δακτυλική εξέταση του προστάτη (ΔΕΠ) από τον πρωκτό.
Η δακτυλική εξέταση (ΔΕΠ) είναι λιγότερο αποτελεσματική από την εξέταση αίματος PSA στην εύρεση του καρκίνου του προστάτη, αλλά μερικές φορές μπορεί να βρει περιστατικά καρκίνου στους άντρες με φυσιολογικά επίπεδα PSA (σε ποσοστό περίπου 20%). Σε τέτοια περίπτωση, όταν εντοπιστεί κάποια σκληρία στην περιοχή του προστάτη, η βιοψία επιβάλλεται ανεξάρτητα από την τιμή του PSA, εκτός από τους ασθενείς με κακή γενική κατάσταση υγείας από άλλες παθήσεις και μικρό προσδόκιμο επιβίωσης. Η δακτυλική εξέταση δίνει, επίσης, πληροφορίες για το μέγεθος του αδένα και την πιθανότητα παρουσίας φλεγμονής. Μετά την εξέταση αυτήν, ο ουρολόγος θα κρίνει εάν θα πρέπει να κάνετε βιοψία προστάτη.
Πώς γίνεται η βιοψία προστάτη;
Η βιοψία του προστάτη θα γίνει με τη χρήση υπερήχων με ειδική κεφαλή (διορθική), που εισάγεται από τον πρωκτό και γίνεται συνήθως με τοπική αναισθησία.
Αυτή η μέθοδος βοηθά να γίνει το πλάνο της βιοψίας και να αποφασιστεί πόσα τεμάχια ιστού θα πάρει ο ουρολόγος, ανάλογα με το μέγεθος του αδένα (συνήθως 12-24 τεμάχια). Στη συνέχεια, ο ουρολόγος θα χρησιμοποιήσει μία λεπτή και μακριά βελόνα, μέσω ειδικής συσκευής στόχευσης, για να λάβει μικρές ποσότητες ιστού από διαφορετικές περιοχές του προστάτη. Η βιοψία γίνεται συνήθως με τοπική αναισθησία. Οκτώ στους δέκα άντρες, κατά μέσο όρο, μπορεί να έχουν ένα φυσιολογικό αποτέλεσμα βιοψίας (αρνητικό για καρκίνο).
Επαναληπτική βιοψία προστάτη ενδείκνυται επί ορισμένων ενδείξεων:
- Μη φυσιολογική ΔΕΠ
- Αυξημένη τιμή PSA
- Ύποπτα παθολογοανατομικά ευρήματα στην αρχική βιοψία (HGPIN, ASAP)
- Θετική πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία (mpMRI)
- Συνδυασμός των παραπάνω
Πριν την επαναληπτική βιοψία συστήνεται διενέργεια mpMRI, όταν υπάρχει υποψία κακοήθειας, παρά τα αρνητικά αποτελέσματα βιοψιών.
Η τεχνική της Fusion βιοψίας του προστάτη έρχεται να συνδυάσει δυο τεχνολογίες, της πολυπαραμετρικής μαγνητικής τομογραφίας (mpMRI), η οποία ανιχνεύει τις ύποπτες εστίες, και εκείνη του διορθικού υπερηχογραφήματος, με το οποίο μπορεί να καθοδηγηθεί η βελόνα της βιοψίας. Η Fusion βιοψία γίνεται με αναισθησία (μέθη). Πρόσφατες δημοσιεύσεις δείχνουν ότι η χρήση της στοχευμένης βιοψίας με Fusion τεχνική βελτιώνει κατά πολύ τον αριθμό των καρκίνων του προστάτη που είναι κλινικά σημαντικοί και για τους οποίους θα απαιτηθεί επιθετικότερη προσέγγιση. Η πιθανότητα ανίχνευσης καρκίνου αυξάνεται κατά 40-50% σε σχέση με την κλασική βιοψία. Η πολυπαραμετρική μαγνητική μπορεί να ξεχωρίσει εκείνους τους ασθενείς με χαμηλή πιθανότητα κλινικής νόσου και να μειώσει τον αριθμό των βιοψιών κατά 25%. Οι καρκίνοι οι οποίοι μπορεί να διαφύγουν από τη συγκεκριμένη τεχνική φαίνεται ότι είναι κλινικά μη σημαντικοί.
Η Fusion βιοψία του προστάτη συστήνεται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις όπως:
- Ασθενείς (χωρίς προηγούμενη βιοψία) με ύποπτο PSA ή/και ύποπτη δακτυλική εξέταση.
- Ασθενείς με προηγούμενη αρνητική κλασική βιοψία, οι οποίοι όμως συνεχίζουν να έχουν ύποπτο PSA ή/και ύποπτη δακτυλική εξέταση.
- Ασθενείς με «ύποπτες» περιοχές που εμφανίζονται σε Πολυπαραμετρική Μαγνητική Τομογραφία Προστάτου.
- Ασθενείς με ύποπτα ευρήματα και μεγάλου μεγέθους προστάτη.