Φροντίστε την υγεία σας
Κιρσοκήλη
Κιρσοκήλη είναι η ελικοειδής διάταση των φλεβών του όρχεως και πρόκειται για φλεβική ανεπάρκεια (όπως οι κιρσοί στα πόδια). Πιο συχνά παρατηρείται στον αριστερό όρχι και αυτό οφείλεται σε ανατομικούς λόγους. Πρόκειται για μια σχετικά συχνή πάθηση, που εμφανίζεται σε νέους άνδρες στις ηλικίες μεταξύ 15 και 25 ετών και αποτελεί την πιο συχνή αιτία υπογονιμότητας. Από τους άνδρες με πρόβλημα γονιμότητας, το 25% έχουν ιστορικό κιρσοκήλης. Στο γενικό πληθυσμό ανδρών υπολογίζεται ότι περίπου 12% έχουν κιρσοκήλη.
Οι φλέβες, κανονικά, επιτρέπουν την κίνηση του αίματος από την περιφέρεια του σώματος προς το κέντρο και από τις μικρότερες προς τις μεγαλύτερες φλέβες. Η αντίστροφη αυτή κίνηση του αίματος επιτυγχάνεται χάρη σε ειδικές βαλβίδες που έχουν οι φλέβες και δεν επιτρέπουν στο αίμα να κινηθεί προς τα πίσω. Όταν ανεπαρκούν οι βαλβίδες, το αίμα παλινδρομεί από τις μεγαλύτερες προς τις μικρότερες και από εκεί στον όρχι· αυτή η κατάσταση έχει ως συνέπεια την κιρσοειδή διεύρυνση των σπερματικών φλεβών και τη λεγόμενη παλινδρόμηση του φλεβικού (χρησιμοποιημένου και χωρίς θρεπτική αξία) αίματος μέσα στον όρχι. Αποτέλεσμα είναι η αδυναμία εισόδου ικανής ποσότητας αρτηριακού αίματος στον όρχι, λόγω του ότι το φλεβικό αίμα λιμνάζει μέσα σε αυτόν.
12%
Στο γενικό πληθυσμό ανδρών υπολογίζεται ότι περίπου 12% έχουν κιρσοκήλη.
Συμπτώματα
Η κιρσοκήλη μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα πόνου ή αισθήματος βάρους στον όρχι, να εμποδίσει την ομαλή ανάπτυξη του όρχεως που πάσχει, να επηρεάσει το σπέρμα και συνεπώς τη γονιμότητα.
Διάγνωση
Συνήθως, η κιρσοκήλη ανακαλύπτεται τυχαία από τον ίδιο τον ασθενή ή το γιατρό. Στη ψηλάφηση του όρχεως δίνεται η εντύπωση μιας μαλακής μάζας, η οποία δεν έχει σαφή όρια. Χαρακτηριστικό είναι ότι η μάζα αυτή μειώνεται, όταν ξαπλώσει ο ασθενής, ενώ μεγαλώνει στην όρθια θέση και στην αύξηση της πίεσης μέσα στην κοιλία (όταν σφίγγουμε την κοιλιά μας, όπως με τη σωματική άσκηση, την ανύψωση βάρους, τις αθλοπαιδιές). Αυτό γίνεται, επειδή οι φλέβες αδειάζουν στην ύπτια θέση, ενώ γεμίζουν απότομα στην όρθια.
Η φυσική εξέταση αποτελεί το βασικό τρόπο για τη διάγνωση της κιρσοκήλης. Επισκοπείται αρχικά το όσχεο για την εκτίμηση του μεγέθους των όρχεων και την ύπαρξη ορατών κιρσοειδώς διατεταμένων φλεβών. Ταυτόχρονα μπορεί να εκτιμηθεί και ο βαθμός της κιρσοκήλης.
Η εξέταση γίνεται τόσο σε ύπτια όσο και σε όρθια θέση, καθώς και με δοκιμασία Valsava.
Η διάγνωση ολοκληρώνεται με ένα υπερηχογράφημα οσχέου (Doppler οσχέου), όπου γίνονται ορατές οι φλέβες, μετράται η διάμετρός τους και φαίνεται η πλήρωσή τους με αίμα που λιμνάζει και παλινδρομεί, δημιουργώντας τη φλεβική συμφόρηση του όρχεως.
Η ταξινόμηση της κιρσοκήλης είναι χρήσιμη για την κλινική πράξη και είναι η παρακάτω:
- Υποκλινική: Δεν είναι ορατή, ούτε στην ηρεμία ούτε στην αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης, αλλά διαγιγνώσκεται με τον υπερηχογραφικό έλεγχο.
- 1ου βαθμού: Είναι ψηλαφητή στην αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης αλλά όχι στην ηρεμία.
- 2ου βαθμού: Είναι ψηλαφητή στην ηρεμία, αλλά δεν είναι ορατή.
- 3ου βαθμού: Είναι ορατή στην ηρεμία.
Κιρσοκήλη και υπογονιμότητα
Η κιρσοκήλη εμφανίζεται περίπου στο 11,7 % των ενήλικων αντρών και στο 25,4% που έχουν πρόβλημα υπογονιμότητας. Η ακριβής σχέση μεταξύ της αντρικής γονιμότητας και της κιρσοκήλης είναι άγνωστη, αλλά φαίνεται ότι το σπέρμα βελτιώνεται μετά τη χειρουργική διόρθωσή της, εφόσον γίνει έγκαιρα. Φαίνεται ότι η κιρσοκήλη προκαλεί βλάβες στο DNA των σπερματοζωαρίων, οι οποίες αντιστρέφονται μετά την αντιμετώπισή της. Η καθυστερημένη διόρθωση της κιρσοκήλης επιφέρει μη αναστρέψιμες βλάβες στο σπέρμα, ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 30 ετών.
Η κιρσοκήλη αποτελεί τη συχνότερη και ευκολότερα αναγνωρίσιμη αιτία υπογονιμότητας στον άνδρα. Η συσχέτισή τους έχει καταγραφεί εδώ και αιώνες, αφού πρώτος ο Celsius τον 1ο αιώνα μ.Χ. περιέγραψε τη διάταση των σπερματικών φλεβών και υπογράμμισε τη σύνδεση μεταξύ κιρσοκήλης και ατροφίας των όρχεων. Αυτή η διαταραχή των φλεβών είναι συγγενής και αφορά το 15% – 20% των ανδρών και ειδικότερα, έως και τον μισό ανδρικό πληθυσμό με υπογονιμότητα. Αξίζει να αναφερθεί ότι κιρσοκήλη παρουσιάζεται στο 53% των συγγενών πρώτου βαθμού των ασθενών που παρουσιάζουν την πάθηση.
Σε ένα ποσοστό ασθενών, η κιρσοκήλη προκαλεί μία προοδευτική βλάβη των όρχεων, η οποία συνδέεται με υπογονιμότητα. Η χειρουργική αποκατάστασή της μπορεί να είναι αποτελεσματική σε αυτούς τους ασθενείς. Η κιρσοκήλη πρέπει να χειρουργείται σε παιδιά στα οποία τεκμηριωμένα με υπερηχογραφικό έλεγχο φαίνεται πως υπάρχει καθυστέρηση στην ανάπτυξη του όρχεως. Σε άντρες με επηρεασμένο σπέρμα, που έχουν κλινική κιρσοκήλη και υπογονιμότητα για 1 τουλάχιστον χρόνο και η υπογονιμότητα δεν οφείλεται σε άλλους λόγους. Η υποκλινική κιρσοκήλη δεν πρέπει να χειρουργείται.
Θεραπεία
Η θεραπεία της κιρσοκήλης είναι αποκλειστικά χειρουργική, όπου γίνεται διακοπή της κυκλοφορίας του αίματος των σπερματικών φλεβών με απολίνωση αυτών. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές, από τις οποίες τα καλύτερα αποτελέσματα έχει η μικροχειρουργική με τη χρήση μικροσκοπίου. Η τομή είναι πολύ μικρή, και ο ασθενής εξέρχεται από το νοσοκομείο την επόμενη ημέρα, επιστρέφει δε στις δραστηριότητες του μέσα σε λίγες ημέρες.
Οι πιο συχνές επιπλοκές μιας χειρουργικής επέμβασης για διόρθωση κιρσοκήλης είναι:
Αιμάτωμα, ατροφία του όρχι, επιδιδυμίτιδα, υδροκήλη και υποτροπή της κιρσοκήλης (10%)
Η διόρθωση της κιρσοκήλης εξασφαλίζει τη διατήρηση της ποιότητας του σπέρματος ή τη βελτίωσή του όταν υπάρχουν διαταραχές οφειλόμενες στην πάθηση. Τα αποτελέσματα της επέμβασης θα φανούν στο σπερμοδιάγραμμα τουλάχιστον 4 με 6 μήνες μετά το χειρουργείο.